سخن ناشر 15
بررسی نظریات فقهی شورای نگهبان (4) (حدود و اختیارات ولی فقیه)
آیت الله محمد امامی کاشانی
حکومت اسلامی و حدود اختیارات ولی فقیه در قانون‌گذاری 18
قانون مالیات 20
دخالت زمان و مکان در اجتهاد 20
بررسی روایات موجود در زمینۀ «مقام امامت» 24
حدیث اوّل 25
حدیث دوّم 26
حدیث سوم 27
[احادیث درباره اختیارات اختصاصی امام معصوم] 28
حدیث اوّل 28
حدیث دوّم 29
حدیث سوّم 30
نتیجه 32
بررسی نظریات فقهی شورای نگهبان(5) (حدود و اختیارات ولی فقیه)
آیت الله محمد امامی کاشانی
تذکار 36
نقش زمان و مکان در اجتهاد 37
[ایراد به نقش زمان و مکان در اجتهاد و پاسخ به آن] 39
تأملاتی در اندیشۀ سیاسی انقلاب اسلامی
آیت الله سیدمحمد موسوی بجنوردی
اشاره: 46
[مبانی فکری شکل گیری نظام اسلامی] 46
[مبانی تعیین‌کننده ماهیت حکومت دینی و نسبت آن با نظریۀ ولایت فقیه] 48
[معنای وصف اطلاق در ولایت مطلقۀ فقیه] 50
[مصلحت و رابطه آن با احکام و قواعد شرعی] 57
[چرایی عدم ذکر ولایت فقیه در پیش نویس قانون اساسی پس از پیروزی انقلاب] 62
[مفهوم و مدلول دو رکن جمهوریت و اسلامیت] 64
[مفهوم و حدود آزادی در نظام اسلامی] 68
حقوق متقابل مردم و حکومت اسلامی از دیدگاه امیرالمؤمنین علی
آیت الله سیدمحمد موسوی بجنوردی
چکیده : 78
کلید واژه‌ها: 78
مقدمه 79
تعریف واژه‌ها 82
1)تعریف حکم 82
2)تعریف حکومت 82
حکومت از دیدگاه حضرت علی 83
3)حق 84
4)تعریف تکلیف 84
حقوق متقابل مردم و حکومت 85
اصل تقابل و تماثل حق و تکلیف در حکومت علوی 86
1)حق نصیحت و خیرخواهی 86
2)حق آزادی 87
الف) آزادی در حکومت علوی 88
آزادی فردی: 88
آزادی عقیده و بیان: 89
آزادی انتقاد و رفتار حضرت با مخالفان سیاسی: 90
آزادی احزاب و گروه‌های سیاسی: 90
ب) عدالت در حکومت علوی: 91
عدالت اجتماعی و برابری و مساوات در حکومت علوی: 92
3) حق تعلیم و تربیت 96
4)حق امنیت 96
5)حق مشورت و مشارکت مردم در امور 97
6) رعایت حقوق اخلاقی 98
7)حفظ کرامت انسانی 99
8)اهتمام به رضایت عمومی 99
9)ارتباط مستقیم با مردم 100
10)مردم داری و رفق و مدارا با مردم 101
11) صداقت 101
12)امانت داری 101
13)پاکسازی محیط از چاپلوسان 101
14)حق وفاداری به بیعت و اطاعت کامل 102
15)حق نصیحت و خیرخواهی 103
16)کیفر مجرم و توطئه‌گر 104
منابع 105
نقدی بر اندیشۀ شیخ اعظم انصاری؛پیرامون ولایت مطلقه فقیه در کتاب مکاسب
حجت الاسلام دکتر محمد بهرامی خوشکار
چکیده 108
واژگان کلیدی 108
مقدمه 109
نظریۀ شیخ اعظم انصاری 110
نقد و بررسی نظریۀ شیخ اعظم در تفکیک‌حجیت‌حدیث «و اما الحوادث الواقعه...» 111
نقد و بررسی نظریۀ شیخ اعظم پیرامون حدیث شریف «مجاری الامور...» 112
نقدو بررسی تفسیر خلافت در حدیث شریف « اللَّهُمَّ ارْحَمْ خُلَفَائِی...» 115
حکومت؛ حکمت خداوند متعال 116
نقد و بررسی نظریه تخصیص اکثر در کلام شیخ اعظم 117
نقد و بررسی خرط القتاد و صعوبت اثبات ولایت مطلقه فقیه 119
اطلاق و عموم اخبار و روایات در باره وظایف فقیه 122
دائمی بودن و تعطیل نشدن کارهای خیر و معروف 123
نقش کلمه «سلطان » در حدیث شریف «السلطان ولیّ من لا ولیّ له » 124
تشریعی بودن مفاد اخبار و روایات دربارۀ ولایت فقیه 125
نقد و بررسی اصل عدم ولایت 126
نتیجه‌گیری 128
یادداشت‌ها 129
منابع و مآخذ 130
شورای فقهی یا فتوای شورایی در استنباط احکام شرعی
حجت الاسلام دکتر محمد بهرامی خوشکار
چکیده 134
واژگان کلیدی 134
مقدمه 135
دﻻیل اثبات شورای فقهی 136
1. قرآن کریم 136
2. سنت 138
2-2. مقبوله عمربن‌حنظله. 139
2-3. مرفوعه علامه. 141
3. بنای عقلا 141
4. عقل 142
5. سیرۀ مسلمین 142
نقد و بررسی ادله نظریۀ شورای فقهی 142
نقد و بررسی آیات قرآن کریم 142
نقد و بررسی استدﻻل به مقبولۀ عمربن حنظله 145
نقد و بررسی استدﻻل به مرفوعه علامه 146
نقد و بررسی استدﻻل به بنای عقلا 146
نقد و بررسی استدﻻل به عقل 148
نقد و بررسی استدﻻل به سیره 149
نقش قاعدۀ اشتراک احکام و تصحیح جعل امارات در نقد نظریۀ شورای فقهی...... 150
نتیجه‌گیری.... 154
منابع و مآخذ 155
مکتب امام خمینی و دولت
حجت الاسلام دکتر محمد بهرامی خوشکار
چکیده 158
مقدمه 159
1.فلسفه حکومت در اسلام 160
2.پیشینۀ ولایت فقیه از منظر فقیهان و امام خمینی 162
- 3. دلایل اثبات حکومت اسلامی از منظر امام خمینی 166
- 3. 1.نشانه‌های قرآنی 166
- 3. 2. نشانه‌های روایی 168
- 3. 3. برهان عقلی 169
- 4. نقش مردم در حکومت اسلامی از دیدگاه امام خمینی 172
نتیجه‌گیری 175
فهرست منابع 177
مطالعۀ تطبیقی نظریۀ خلافت راشده سنهوری با نظریۀ ولایت مطلقه فقیه امام خمینی
دکتر سیدابوالقاسم نقیبی
چکیده 180
کلیدواژه‌ها 180
1ـ عنوان دو نظریه 181
2ـ ویژگی‌های خلافت راشده و ولایت مطلقه فقیه 181
3ـ وجوب اقامه حکومت اسلامی 182
4ـ شرایط خلیفه و ولیّ امر 184
شرایط و صفات رهبر: 186
5ـ شرایط انتخاب‌کنندگان امام و خلیفه و نحوه انتخاب 186
6ـ قلمرو مکانی اعمال خلافت و ولایت 188
7ـ انتخاب اصلح برای خلافت و ولایت 189
8ـ ماهیت انتخاب 190
9ـ استخلاف و انتخاب خلیفه شرعی پیشین 191
10ـ قلمرو ولایت حکومت اسلامی نسبت به اشخاص 192
11ـ اختیارات دینی و سیاسی خلیفه از منظر سنهوری 192
1 . اختیارات دینی 192
- 2. اختیارات سیاسی 194
12ـ گستره ولایت فقیه از منظر امام خمینی 194
13ـ نظارت درونی و بیرونی بر خلیفه و حاکم 196
14ـ پایان ولایت و خلافت 198
نتیجه‌گیری 199
منابع 200
قاعدۀ حسبه از منظر امام خمینی
دکتر سیدابوالقاسم نقیبی
چکیده 204
کلیدواژه‌ها 204
معنای لغوی حسبه 205
2) معنای اصطلاحی حسبه 205
- 1. 2 ) تعریف حسبه از منظر علمای عامه 205
- 2. 2) تعریف حسبه از منظر علمای امامیه 206
- 3. 2) ماهیت امور حسبی 206
3) اقسام امور حسبیه 207
- 1. 3) امور حسبیه یا متصدی خاص 207
- 2. 3) امور حسبیه با نظر صنف خاص 209
- 3. 3) امور حسبیه واجب بر هر مکلف 212
- 4. 3) امور حسبیه مربوط به فقیه 214
- 5. 3) ساقط شدن امور حسبیه از دیگران در فقدان فقیه 215
- 6. 3) ولایت حاکم در امور حسبیه‌محجوران در صورت فقدان ولی قهری یا وصی 216
- 7. 3) امور حسبیه و ولایت مؤمنان عادل و ثقه 217
نتیجه‌گیری 217
منابع 219
مردم‌سالاری دینی و تمدن نوین اسلامی
دکتر سیدابوالقاسم نقیبی
چکیده 222
واژگانی کلیدی : 222
- 1. مؤلفه‌های شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی 222
- 2. سلطنت انسان بر سرنوشت اجتماعی )اصل سلطنت( 225
- 3. خلافت انسان از خداوند و حاکمیت بر سرنوشت خویش 225
- 4. حاکمیت اجتماعی، امانت الهی در نزد مردم 226
- 5. شورا، الگوی اجتماعی حاکمیت مردم 226
- 6. بیعت، سازوکار فعلیت مشروعیت حاکمیت 229
- 7. وکالت، سازوکار نیابت از مردم در امور عمومی 231
- 8. امر به معروف و نهی از منکر، رهیافت مردم‌سالاری دینی 232
- 9. اصل حق‌مداری انسان در گستره مباحات و منطقه عدم وصول بیان شارع 234
- 10. اصل عدم ولایت انسانی بر انسان دیگر 236
- 11. جعل آزادی برای انسان و ملازمه آن با حق حاکمیت بر سرنوشت 237
- 12. ملازمه آموزۀ برابری و مساوات با شناسایی‌حق‌حاکمیت‌انسان‌بر سرنوشت‌خویش 238
نتایج و یافته‌ها 240
منابع 241
تجسس از منظر فقه حکومتی با رویکرد امنیتی – نظامی
حجت الاسلام دکتر محمد رسایی
چکیده 244
کلید واژه‌ها: 244
مقدمه 245
پیشینه‌شناسی تحقیق، صبغۀ راهبردی، جنبۀ نوآوری و مبانی نظری تحقیق 246
پیشینه‌شناسی 246
صبغۀ راهبردی 247
جنبۀ ابتکار و نوآوری 248
مبانی نظری تحقیق 249
مفهوم تجسس 249
قواعد فقهی حکومتی ناظر بر مرزبندی تجسس 250
مبنای فقهی غیرمجاز بودن تجسس 251
حرمت انسان 251
مبنای فقهی مجاز بودن تجسس از منظر فقه حکومتی 252
قاعدۀ مصلحت 252
قاعدۀ الضرورات تبیح المحذورات (قاعدۀ اضطرار) 253
قاعدۀ حفظ نظام 254
روش‌شناسی تحقیق 256
یافته‌ها و تجزیه وتحلیل داده‌ها 256
آیات و روایات دال بر منع تجسس 257
آیات 257
آیۀ ١٨٩ سورۀ بقره 258
آیۀ ٢٧ سورۀ نور 259
منع تجسس از منظر روایات 259
عدم جواز تجسس از منظر فقها 261
عدم شمول‌گرایی، نهی تجسس 261
نقش اهداف فاسد در تحریم 262
لزوم تجسس، بقای حکومت اسلامی و امنیت مردم 263
تحلیل روایات 263
دلایل تجسس از مردم داخل کشور خود 264
لزوم تجسس، اطلاع و پیش‌گیری از اقدامات و غافل‌گیری دشمن از منظر قرآن 265
بیداری و آمادگی در برابر خطر دشمن : 265
عدم غفلت از دشمن و مهیا بودن برای دفاع : 266
مراقبت و هوشیاری 267
تحلیل آیات 268
دلیل جواز جاسوسی علیه حکومت‌های اسلامی ستمگر و دشمنان داخلی 268
نتیجه‌گیری و پیشنهادها 270
نتیجه‌گیری 270
فهرست منابع و مآخذ 272
